Технология мен қоғам дамыған сайын еңбек нарығындағы сұраныстар да өзгеруде. Болашақта адам мен жасанды интеллект, цифрлық жүйе, биотехнология және экология салалары қатар дамитын болады. Сондықтан мамандық таңдау кезінде келешек трендтерді ескеру өте маңызды.
1. Ақпараттық технологиялар және жасанды интеллект
Цифрлық дәуірдің негізі – ақпараттық технологиялар. Бұл салада сұраныс жыл сайын артып келеді. Болашақта мынандай мамандықтар ерекше қажет болады:
— Бағдарламашы (software developer)
— Деректер аналитигі (data analyst, data scientist)
— Жасанды интеллект инженерлері
— Киберқауіпсіздік мамандары
— UX/UI дизайнерлер
Мысалы, банктерден бастап мектептерге дейін деректермен жұмыс істейді. Ал деректерді дұрыс өңдеу мен қорғау – жоғары білікті мамандардың ісі. Сондықтан IT саласы — келешегі ең мықты бағыттардың бірі.
2. Медицина және биотехнология
Технология тек цифрлық салаларда емес, медицинада да үлкен өзгеріс әкеліп жатыр. Телемедицина, генетикалық диагностика, биоинженерия — мұның бәрі жаңа мамандықтарды тудырып отыр:
— Биомедициналық инженер
— Генетик-дәрігер
— Теле-дәрігер (қашықтан кеңес беретін)
— Робот-хирургия маманы
Халық саны артып, өмір жасы ұзара түскен сайын, медициналық қызметтерге деген сұраныс та арта бермек.
3. Экология және жасыл энергетика
Қазіргі таңда әлем климаттың өзгеруімен күресіп жатыр. Осыған байланысты мына салаларда мамандар керек:
— Эколог-инженер
— Жаңартылатын энергия көздері бойынша инженер
— Қоршаған ортаны қорғау сарапшысы
— Климатолог
Күн, жел, су энергиясын тиімді пайдалануға үйрететін мамандарға сұраныс артпақ. Қазақстан да «жасыл экономикаға» бет бұрып отыр.
4. Педагогика және адаммен жұмыс
Технология дамығанымен, адамға бағытталған мамандықтар ешқашан өзектілігін жоғалтпайды. Балалармен, жасөспірімдермен, студенттермен жұмыс істейтін мұғалімдер, сондай-ақ эмоциялық интеллектті дамытуға көмектесетін психологтар қажет болады.
— Заманауи мұғалім (цифрлық дағдылары бар)
— Психолог, коуч
— Логопед, дефектолог
— Онлайн оқытушы, EdTech маманы
XXI ғасырдың баласы тек білім емес, тұлғалық қолдау да қажет етеді.
5. Креативті индустриялар
Шығармашылық – автоматтандыруға бағынбайтын сала. Креатив пен адам санасының шексіз ойлауы технологиямен бәсекелес бола алады. Сол себепті креативті индустриялар мамандары да болашақта қажет.
Қорытынды:
Болашақта табысты болу үшін тек бір салада маманданып қана қоймай, үнемі жаңарып отыру, жаңа дағдыларды меңгеру маңызды болмақ. Ең бастысы – өзіңе жақын әрі қоғамға пайдалы бағытты таңдай білу.
А КАЛЫКОВА,
М.Мақатаев атындағы №47 ЖББМ кәсіптік бағдар беру педагогы.
