Қазіргі білім беру жүйесінде оқушыларды өмірге бейімдеу, еңбекке баулу, шығармашылық қабілеттерін дамыту – басты мақсаттардың бірі. Сол міндетті жүзеге асыруда технология пәнінің алатын орны ерекше. Бұл пән оқушылардың тек қол еңбегі дағдыларын қалыптастырып қана қоймай, оларды ұлттық мәдениетке, тұрмысқа бейім болуға, кәсіптік бағдар алуға үйретеді. Сондықтан мектепте технология пәнін тиімді ұйымдастыру – ұстаздың кәсіби шеберлігі мен әдістемелік ізденісіне тікелей байланысты.
Технология сабағының басты мақсаты – оқушыларды өмірде қолдана алатын практикалық біліммен қаруландыру, еңбек мәдениетін қалыптастыру, шығармашылық ойлау мен кәсіби бағдар беру. Оқушылар бұл сабақтарда түрлі материалдармен (ағаш, металл, мата, саз, қағаз, т.б.) жұмыс істеу тәсілдерін меңгеріп, еңбек құралдарын дұрыс пайдалануды үйренеді. Сонымен қатар, технология пәні оқушыны ұқыптылыққа, шыдамдылыққа, еңбекқорлыққа баулиды. Бұл қасиеттер адамды өмірде табысты болуға жетелейді.
Технология пәні мұғалімі ең алдымен өз ісін сүйетін, шығармашыл әрі ізденімпаз тұлға болуы керек. Ол сабақты тек еңбек дағдысын үйрету емес, оқушының ой-өрісін, қиялын дамыту құралы ретінде ұйымдастыруы қажет. Сабақты тиімді өткізу үшін оның әртүрлі әдіс-тәсілдерді үйлестіре қолдануы маңызды. Төменде жиі қолданылатын тиімді әдістер берілген:
Практикалық әдіс:
Негізгі жұмыс – қол еңбегі арқылы іске асырылады. Мұғалім нұсқау береді, ал оқушы өз бетімен орындап көреді. Бұл әдіс оқушылардың іскерлік дағдыларын қалыптастырады.
Жобалау әдісі:
Бұл – ең тиімді тәсілдердің бірі. Оқушы бір бұйымды жасау идеясын ұсынады, оның сызбасын салады, материал таңдайды, жоспар құрады және соңында дайын өнім шығарады. Мысалы: «Менің болашақ ас үйім», «Ұлттық киім үлгісі», «Эко-қалдықтардан жаңа бұйым» сияқты жобалар балалардың шығармашылық қабілетін дамытады.
Топтық жұмыс:
Оқушылар бірлесіп бұйым жасайды немесе идея ұсынады. Топта жұмыс істеу арқылы олар бір-бірімен пікір алмасып, бірлескен еңбек мәдениетін үйренеді.
Ақпараттық технологияларды қолдану:
Қазіргі заманда сабақтарды тек қолөнер түрінде өткізу жеткіліксіз. Компьютерлік бағдарламалар, бейне нұсқаулықтар, интерактивті сабақтар арқылы технология пәнін заманауи деңгейге көтеруге болады.
Мысалы, AutoCAD, Tinkercad секілді 3D модельдеу бағдарламалары немесе Canva, PowerPoint арқылы өнім дизайнын жасау оқушыларға үлкен қызығушылық тудырады.
Қауіпсіздік және еңбек мәдениеті:
Технология сабағында қауіпсіздік ережелерін сақтау – басты міндет. Құрал-жабдықтарды дұрыс пайдалану, жұмыс орнын таза ұстау, еңбекті жоспарлап орындау – еңбек мәдениетінің белгісі. Мұғалім үнемі қауіпсіздік нұсқаулығын еске салып, оқушылардың дағдыларын бақылап отыруы қажет.
Оқушылардың жұмысын бағалауда тек соңғы нәтиже емес, олардың еңбек процесіндегі ынтасы, ұқыптылығы, шығармашылығы ескерілуі тиіс.
Сабақ соңында мұғалім рефлексия жүргізіп, оқушылар өз еңбегін бағалап, келесі сабақта нені жақсартуға болатынын талқылайды.
Қорыта айтар болсақ, технология пәнін тиімді өткізу үшін мұғалім шығармашылықпен жұмыс істеп, жаңа әдіс-тәсілдерді үнемі жетілдіріп отыруы керек. Бұл пән – оқушылардың болашақ өміріне бағыт беретін, еңбекке, ұқыптылыққа, ұлттық мәдениетке баулитын маңызды сала.
Егер әр сабақ баланың ой-санасын дамытып, өз қолымен жасаған бұйымына қуаныш сыйласа – онда мұғалімнің еңбегі өз нәтижесін бергені.
Айтуған ТЛЕУБЕКОВ,
«Достық» атындағы №65 ЖББМ технология пәні мұғалімі.
Мақталы ауылдық округі, Жетісай ауданы.
