Бастауыш сынып – оқушылардың тұлғалық, рухани және танымдық дамуының ең маңызды кезеңі. Бұл жаста баланың білімге деген қызығушылығы, ойлау қабілеті мен шығармашылық әлеуеті қалыптаса бастайды. Сондықтан да мұғалімнің басты міндеті – оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру, олардың білім алуға деген ынтасын ояту болып табылады.
Қызығушылық – баланың танымдық белсенділігін арттыратын ішкі түрткі. Егер бала оқу процесінен қуаныш сезінсе, ол пәнге тереңірек үңіледі, өздігінен ізденуге ұмтылады. Демек, қызығушылық – оқушыны білімге жетелейтін ең маңызды психологиялық фактор.
Қазіргі таңда мұғалімдердің алдында тұрған басты міндеттердің бірі – оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын оятудың тиімді жолдарын табу. Себебі дәстүрлі әдістермен берілген сабақтар баланың назарын ұзақ ұстай алмайды. Ал ойын, зерттеу, тәжірибе, шығармашылық жұмыс элементтері енгізілген сабақтар балаларды белсенді әрекетке жетелейді.
Төменде оқушының қызығушылығын арттырудың негізгі тәсілдері келтірілген:
Ойын арқылы оқыту:
Бастауыш сынып оқушыларының психологиялық ерекшелігі – ойынға бейімділігі. Сондықтан сабақты ойын түрінде ұйымдастыру өте тиімді. «Кім жылдам?», «Тапқыр болсаң, тауып көр!», «Сиқырлы қап», «Жасырын сурет» сияқты ойындар баланың логикалық ойлауын дамытып, пәнге деген қызығушылығын арттырады.
АКТ құралдарын пайдалану:
Интерактивті тақта, бейнежазбалар, анимациялар, білім беру платформалары (Bilimland, LearningApps, Wordwall) сияқты құралдарды қолдану сабақты көрнекі әрі тартымды етеді. Мұндай сабақтарда балалар көзбен көріп, құлақпен естіп, өз қолымен орындағандықтан материалды тез меңгереді.
Жобалық және зерттеу жұмыстары:
Бастауыш сыныпта шағын зерттеу немесе жоба жұмыстарын ұйымдастыру – оқушының ізденісін дамытудың тиімді жолы. Мысалы, «Менің отбасым», «Туған жердің табиғаты», «Су – тіршілік көзі» сияқты тақырыптар бойынша шағын жоба қорғау балаларды өз ойын ашық айтуға, шығармашылыққа баулиды.
Сыныптағы эмоционалды атмосфера:
Сабақта жылы, сенімді, қолдаушы орта орнату – оқушының ынтасын арттыратын басты шарттардың бірі. Мұғалімнің мейірімді дауысы, жылы сөзі, мадақтауы баланың өзіне сенімін күшейтеді. «Жарайсың!», «Керемет ой!», «Өте тамаша!» деген қарапайым сөздердің өзі баланы шабыттандырып, келесі жолы белсендірек болуға итермелейді.
Шығармашылық тапсырмалар:
Бастауыштағы балалар сурет салуды, өлең жазуды, ертегі құрастыруды жақсы көреді. Сол себепті әр сабақта шығармашылық элементтерді енгізу маңызды. Мысалы, әдебиеттік оқу сабағында ертегіні аяқтау, математикада қызықты есеп құрастыру, дүниетануда табиғатқа байланысты сурет салып әңгіме жазу сияқты тапсырмалар тиімді.
Топтық және жұптық жұмыс:
Бала бірлескен әрекетте өз ойын ашық айтуға, пікір алмасуға, жауапкершілік сезінуге үйренеді. «Бірлескен оқу» тәсілі оқушылардың өзара ынтымақтастығын арттырып, сабақты қызықты етеді.
Мұғалім рөлінің маңызы:
Қызығушылықты арттыруда ең басты тұлға – мұғалім. Мұғалімнің сөйлеу мәнері, көзқарасы, сабақты ұйымдастыру шеберлігі, балалармен қарым-қатынасы олардың пәнге деген көзқарасын қалыптастырады.
Мұғалім баланың жас ерекшелігін, мінез-құлқын, қызығушылығын ескере отырып, әр сабаққа жан беріп, оны эмоциялық жағынан бай өткізуге тырысуы қажет.
Қорыта айтар болсақ, бастауыш сынып оқушыларының сабаққа деген қызығушылығын арттыру – күрделі, бірақ нәтижелі процесс. Ол үшін мұғалім үнемі ізденісте болып, жаңа әдіс-тәсілдерді тиімді қолданып, әр сабақта баланың қызығушылығын оятуға бағытталған шығармашылық атмосфера қалыптастыруы керек. Қызығушылығы бар бала – табысты оқушы. Ал табысты оқушы – болашақта өз еліне пайдасын тигізетін тұлға.
Нағима ДҮЙСЕБЕКОВА,
«Достық» атындағы №65 ЖББМ бастауыш сынып мұғалімі.
Мақталы ауылдық округі, Жетісай ауданы.
