Білім беру жүйесі тек білім, білік, мүмкіндікпен ғана шектелмей, жанның қазіргі заманғы дамуын көздейді. Бұл міндетті жүзеге асыру үшін оқушыларға психологиялық сүйемелдеу жүйелі түрде ұйымдастырылуы қажет. Психологиялық сүйемелдеу – білім беру жүйесіне қатысушы әр оқушының жеке ерекшеліктерін ескеріп, оның эмоционалдық жай-күйі, мотивациясын, қарым-қатынасын, өзіндік дамуын қолдауға бағытталған кәсіби жұмыс жүйесі.
Психологиялық сүйемелдеу – оқушының білім алу жолында пайда болатын алдын алу, жою және тұлғалық жағдайға жағдай жасау мақсатында педагогтар мен психологтың қызметтері, жоспарлы іс‑әрекеті.
Психологиялық сүйемелдеудің негізгі қағидаларына тоқталып өтсек:
- тұлғаға құрмет және құндылық ретінде қарау ;
- еріктілік және құпиялылық;
- жас ерекшеліктерін ескеру;
- даму мен ресурстарға бағдарлану (тек проблемаларды емес, мүмкіндікті көру);
- мектептің педагогикалық жүйесімен интеграциялану .
- Мақсаты мен міндеттері
Негізгі мақсат – оқушының психологиялық саулығын, оқу мотивациясын, әлеуметтік бейімделуін, тұлғалық дамуын қамтамасыз ету арқылы білім беру деңгейін арттыру.
Міндеттері:
- мектепке, сыныпқа, оқуға бейімделуге көмектесу ;
- оқу‑танымдық мотивацияны дамыту ;
- эмоционалдық күйзелістердің алдын алу (стресс, мазасыздық, агрессия және т.б.);
- қарым-қатынас мәдениетін, конфликтіні шешу құралдарын қалыптастыру;
- кәсіби бағдар, өзін‑өзі анықтау жұмысын қолдау;
- ата‑аналар мен мұғалімдердің педагогикалық‑психологиялық қабілетін арттыру.
2. Психологиялық сүйемелдеудің бағыттарына тоқталып өтсек:
2.1. Диагностикалық бағыт Мақсаты – оқушының жеке және жас ерекшеліктерін, психологиялық күйін, сынып ұжымындағы жағдайды анықтау.
2.2. Кеңес беру (консультативтік) бағыт: Мақсаты – оқушыға, ата‑анаға, мұғалімге психологиялық‑педагогикалық мәселелер бойынша кәсіби көмек көрсету.
2.3. Түзету‑дамыту жұмысы: Мақсаты – басқаруды түзету, тұлғалық және әлеуметтік-эмоционалдық жетілдіруді дамыту.
2.4. Психопрофилактикалық бағыт: Мақсаты – мүмкін болатын психологиялық мақсаттың алдын алу.
2.5. Ақпараттық-ағартушылық бағыт
- сынып сағаттары, дәрістер, тренингтер (эмоцияларды басқару, конфликт мәдениеті, достық, құрмет, жауапкершілік);
- ата‑аналар жиналыстарында психологиялық тақырыптағы мини‑лекциялар;
- стендтер, буклеттер, мектеп сайтындағы психологиялық бет.
№44 «Жаңа дала» жалпы білім беру мекемесінде де осы мақсаттарды негізге ала отырып білім алушылармен күн сайын ауқымды шаралар жүргізіледі. Әрбір білім алушының мектепке,қоғамға бейімделуі басты мәселе. Жеке тұлға ретінде өз ортасында бойын тіктеуі, алаңдаушылық пен мазасызданудан аулақ болуын көздей отырып, әр оқушымен жеке жұмыстар, топтық жұмыстарды атқарып келеміз. Тиімді нәтижеге қол жеткізу үшін келесі көрсеткіштерге назар аударамыз:
- оқушылардың эмоционалдық жай-күйіндегі оң өзгерістер (жүйелі бақылау, сауалнамалар);
- сыныптағы психологиялық климаттың дамуы (дау‑жанжалдың азаюы, өзара қолдаудың артуы);
- оқу үлгерімінің, мотивацияның тұрақтануы немесе көтерілуі ;
- мектеп ережелерін басқару, тәртіптік шаралар санының азаюы;
- ата‑аналар мен мұғалімдердің қанағаттанушылығы (кері байланыс парақтары, сауалнамалар).
Білім беру жүйесінде оқушыларды психологиялық сүйемелдеу – мектеп жұмысының қосымша элементі емес, оның анықтаудағы маңызды құрамдас бөлігі . Жүйелі түрде қорғалған диагностика, түзету‑дамыту, кеңес беру және ақпараттық‑ағартушылық жұмыстар оқушылардың психологиялық саулығын, оқу мотивациясын, тұлғалық жақсартуды қамтамасыз етеді. Психолог, мұғалім және ата‑ананың әрекеті тек білім алуға қолайлы, және қауіпсіз дамытушы орта құруға мүмкіндік береді.
Б.ТУКИБАЕВА,
№ 44 «Жаңа дала» ЖББМ педагог— психологы.
